Op 6 augustus oordeelde een federale rechter dat Google een monopolist is op de zoek- en advertentiemarkten in een zaak die was aangespannen door het Amerikaanse Ministerie van Justitie. Dit is een belangrijke overwinning voor het Amerikaanse Ministerie van Justitie: hoewel de status van Google als monopolist vanzelfsprekend lijkt, erkennen rechtbanken niet altijd voor de hand liggende waarheden, vooral niet als het gaat om techgiganten met cohorten van goed gefinancierde advocaten.
Laten we eens kijken waar deze zaak over gaat, waarom het belangrijk is en wat het op de lange termijn voor het internet kan betekenen.
- De zaak
- Hoe wordt Google gestraft?
- Welke impact zal de uitspraak hebben?
- Wat betekent dit voor privacy?
De zaak
De uitspraak komt voort uit een onderzoek uit 2020 door het Amerikaanse Ministerie van Justitie naar de positie van Google op de markt voor zoekmachines en online advertenties. Het Hof heeft de aard en de dynamiek van de zoek- en advertentiemarkt grondig onderzocht door enorme hoeveelheden gegevens te analyseren, veel meningen van deskundigen in te winnen en leidinggevenden van Google en andere techgiganten te horen.
Deze complexe procedure resulteerde in een lange, feitenintensieve uitspraak die niet in detail kan worden beschreven. Uiteindelijk werden de meeste claims van het DOJ bevestigd.
Allereerst werd vastgesteld dat het bedrijf een monopolist is op de zoekmachinemarkt en de algemene markt voor tekstreclame (lees: voor de gesponsorde zoekresultaten die zoekmachines tonen na een zoekopdracht).
De rechter oordeelde dat Google geen monopolie heeft op de rest van de advertentiemarkt. Dit is een subtiel maar belangrijk onderscheid, omdat de uitkomst van antitrustzaken vaak afhangt van de definitie van de relevante markt. En om duidelijk te zijn, dit betekent niet dat Google geen monopolist is - alleen dat het DOJ er niet in is geslaagd dit te bewijzen.
Een monopolist zijn is op zichzelf geen schending van de Amerikaanse antitrustwetgeving. De rechter vond echter ook dat Google zijn marktdominantie misbruikte door concurrentiebeperkende deals te sluiten met Apple, de Mozilla Foundation en verschillende telefoonfabrikanten.
Laten we dit eens uit elkaar halen. Google betaalt bedrijven al lange tijd om Google Search en Chrome standaard te maken op apparaten en browsers. Dit is geen mysterie. Het nieuws hier is dat de rechter deze overeenkomsten als exclusieve deals beschouwde.
Google's deals met Apple en anderen sluiten niet uit dat de eindgebruiker een andere zoekmachine gebruikt. Als je een Apple apparaat koopt, zal Google je standaard zoekmachine zijn. Je kunt (en moet) dat met een paar klikken veranderen, maar de meeste gebruikers doen dat niet. De kracht van standaardinstellingen is waarom standaardinstellingen zo belangrijk zijn, tot het punt dat bedrijven bereid zijn veel geld te betalen om ervoor te zorgen dat hun diensten de standaardinstellingen zijn.
Google protesteerde voorspelbaar dat zijn deals niet exclusief waren en de antitrustregels niet overtraden. Maar de rechter was niet blij met dat verweer: hij dook diep in de deals, keek goed naar hun effecten op de markt en besloot dat hun effecten concurrentiebeperkend genoeg waren om het bedrijf te straffen.
Dit is volkomen logisch gezien de waanzinnig dure deals. Actuele informatie over de deals is niet beschikbaar, maar we weten wel dat Google in 2020 in totaal 26 miljard dollar heeft uitgegeven aan zijn standaarddeals, waarvan 20 aan Apple alleen. Ja, dat is miljard met een b. Zou Google zoveel geld uitgeven aan contracten die de markt niet radicaal in zijn voordeel manipuleren?
Hoe wordt Google gestraft?
We weten nog niet hoe Google zal worden gestraft, omdat de sancties in een andere uitspraak zullen worden vastgesteld.
De rechter zal op zijn minst Google's exclusieve deals beëindigen, maar hij kan nog veel verder gaan en mogelijk zelfs een aantal van Google's bedrijven opdoeken. Dit is de oplossing waar het DOJ waarschijnlijk op zal aandringen en iets wat de Europese Commissie ook probeert te bereiken met haar antitrusthandhaving.
Welke impact zal de uitspraak hebben?
Het hoeft geen betoog dat het opbreken van Google een aardbeving voor het internet zou zijn. Maar zelfs de beëindiging van Google's exclusiviteitsdeals zou een grote impact hebben, omdat de zoekmachinemarkt meer betwistbaar wordt.
De toetredingsdrempels op de zoekmarkt zijn erg hoog, maar er zijn ten minste twee realistische concurrenten. Microsoft heeft met Bing al een voet tussen de deur op de zoekmachinemarkt en zal zeker proberen zijn aandeel te vergroten. En nu de Google-deals uit de weg zijn geruimd, zou Apple wel eens in de verleiding kunnen komen om zelf een zoekmachine te ontwikkelen om te profiteren van het aanzienlijke aandeel van Safari in de browsermarkt.
Ik zou zelf blij zijn met wat concurrentie op de zoekmachinemarkt, al is het maar tussen drie grote diensten. In 2024 is Google Search nauwelijks nog bruikbaar en een schaduw van de revolutionaire dienst die het ooit was. Een beetje gezonde concurrentie zou Google wel eens kunnen dwingen om zijn paradepaardje wat minder slecht te maken.
Maar de impact van de uitspraak zal zeker verder reiken dan de zoekmachinemarkt. Contracten over standaardinstellingen zijn heel gewoon in de technologiesector. Veel bedrijven zullen bang zijn voor het precedent en zullen hun strategieën herzien.
Het zal ook interessant zijn om te zien wat er gaat gebeuren met de Mozilla Foundation. De Foundation is een non-profit organisatie en genereert niet echt veel inkomsten. De tijd zal leren of de stichting het hoofd boven water kan houden zonder de Google-deal.
Wat betekent dit voor privacy?
Normaal gesproken bespreken we hier geen mededingingskwesties, maar we hebben hier een uitzondering gemaakt. Antitrustontwikkelingen zijn absoluut cruciaal voor privacy omdat de grootste overtreders van privacy de Big Tech monopolisten zijn.
Dit is geen toeval. Meer dan tien jaar lang heeft een handvol machtige bedrijven het internet en de hele tech-wereld omsloten tot gebruikersvijandige ommuurde tuinen waar kostbare gegevens van de eerste partij kunnen worden verzameld met weinig of geen beperkingen.
En we kunnen hun tuinen niet verlaten. Per definitie hebben gebruikers op een gemonopoliseerde markt geen keuze. We hebben een hekel aan surveillance, maar "stemmen" er toch mee in omdat er geen realistisch alternatief bestaat.
Als je de privacypraktijken van Facebook veracht (en dat zou je moeten doen), waar ga je dan heen? Instagram werd opgekocht door Facebook zodra het een bedreiging werd. X en TikTok behandelen je gegevens niet beter.
De huidige situatie is niet het onvermijdelijke gevolg van het feit dat de beste en meest innovatieve bedrijven de concurrentie voor zijn. De grote spelers begonnen misschien aanvankelijk als vernieuwers, maar ze groeiden uit tot biljoen dollar bedrijven door middel van overname door de concurrentie, verticale integratie, concurrentiebeperkende overeenkomsten en alle eeuwenoude trucs uit het draaiboek van monopolisten.
Zoals Mark Zuckerberg in een nu openbaar geworden e-mail schreef: "het is beter om te kopen dan te concurreren". Dat is het wel zo'n beetje.
Handhavers van de antitrustwetgeving hadden dit alles moeten tegenhouden, maar hebben nauwelijks een vinger uitgestoken - deels door een laissez-faire aanpak en deels door verouderde antitrustdoctrines. Het gebrek aan handhaving heeft ons in de huidige puinhoop gebracht: een wereld waarin het opgeven van de controle over je gegevens een niet-onderhandelbare vereiste is om deel te nemen aan de digitale samenleving.
(Als je tijd te doden hebt, dit invloedrijke artikel verkent enkele van de beperkingen van verouderde antitrust doctrines - in het bijzonder, de consumer welfare doctrine. De jonge geleerde die dit schreef is nu de voorzitter van de Federal Trade Commission. Niet iedereen is blij met deze ontwikkeling, maar wij zeker wel).
Maar de wind zou wel eens snel kunnen gaan liggen. De Google Search zaak is de eerste grote federale antitrustzaak tegen Big Tech sinds de jaren '90 zaken waarbij Microsoft betrokken was. Het Ministerie van Justitie en de Federal Trade Commission zijn de laatste tijd niet bang geweest om achter de grote vissen aan te gaan en de overwinning tegen Google zal hen alleen maar aanmoedigen.
Er zijn ook belangrijke ontwikkelingen in de EU. De Digital Markets Act beperkt een aantal van de meest onrechtmatige gedragingen van "gatekeepers" (lees: "internetmonopolisten"). Dit is niet zo goed als het opheffen van monopolies, maar nog steeds een belangrijke stap en een teken dat de wetgever ze problematisch vindt. Tegelijkertijd wil de Europese Commissie Google uit elkaar halen vanwege zijn misbruik van dominante positie in de advertentietechnologie.
Al met al is er hoop dat overheden eindelijk stappen zullen ondernemen om Big Tech monopolisten uit elkaar te drijven of op zijn minst in het gareel te houden. Als ze dat doen, zijn we een stap dichter bij een gebruikers- en privacyvriendelijk internet.
Wij geloven dat we nu al stappen kunnen zetten. Daarom hebben we Simple Analytics gebouwd: een lichtgewicht, intuïtief, privacy-vriendelijk alternatief voor Google Analytics dat organisaties alle inzichten biedt die ze nodig hebben op een eenvoudig dashboard. Als dit je aanspreekt, meld je dan aan voor een gratis proefversie en probeer Simple Analytics uit!