In 2020 werd een collectieve rechtszaak tegen Google aangespannen voor een bedrag van 5 miljard dollar, waarin werd beweerd dat Google Chrome zonder toestemming gegevens verzamelde van zijn gebruikers tijdens incognito browsen. Op 28 december schikte Google de rechtszaak voor een onbekend bedrag.
Hoewel er niet veel bekend is over de rechtszaak, suggereren beschikbare documenten dat de rechtbank in Californië vond dat Google de incognitomodus van Chrome op een verwarrende en mogelijk misleidende manier presenteerde. Deze documenten zijn interessant en de moeite waard om door te nemen!
Ambiguïteit uitbuiten
De meest uitgebreide bron van informatie over deze zaak is de beslissing van de rechtbank van Noord-Californië om Google's motie voor een kort geding te verwerpen. Er staat veel juridisch jargon in over schade en contractbreuk, maar het echt interessante deel is de beoordeling van de rechtbank van de claim dat Google niet duidelijk genoeg informatie heeft gegeven over hoe Incognito Mode werkt.
Het is de moeite waard om te benadrukken dat het Hof de beweringen uiteindelijk niet heeft beoordeeld; het oordeelde alleen dat ze niet ongegrond leken. Toch is de redenering het analyseren waard.
Google beweerde dat de openbaarmaking van persoonlijke gegevens duidelijk bleek uit het splash screen van de Incognitomodus:
Hoewel de door Google verstrekte informatie accuraat is, kan de presentatie van de Incognitomodus - samen met een "spionagepictogram" - de eindgebruiker misleiden over wat de Incognitomodus eigenlijk doet, zoals de rechtbank opmerkt.
Het privacybeleid van Google vermeldt Incognito browsing ook als een manier om "uw privacy te beheren" in de Incognitomodus, wat de verwarring nog groter maakt. En last but not least, het splash screen laat gemakshalve weg dat online activiteiten zichtbaar zijn voor Google zelf en noemt alleen websites, ISP's en netwerkeigenaren.
Volgens de rechtbank wist Google dat consumenten verkeerd begrepen wat de Incognitomodus doet. Met andere woorden, het bedrijf was zich bewust van de dubbelzinnigheid en maakte daar misbruik van.
Google's strategie van dubbelzinnige communicatie blijkt duidelijk uit het splash screen zelf. Hoewel niet onjuist, is de informatie onnodig dubieus en onpersoonlijk van toon. "Uw activiteiten kunnen zichtbaar zijn voor websites" is een correcte maar zwaar aangezette verklaring. "Google volgt je terwijl je in de Incognitomodus surft" zou de boodschap veel beter overbrengen.
Deze strategie van dubbelzinnige communicatie past in een algemene trend van het nemen van "technisch waar" verklaringen en deze zo te rooskleurig voorstellen dat ze misleidend worden.
Google's mantra dat het geen persoonlijke informatie verkoopt is nog zo'n gesuikerde halve waarheid.
Dit is technisch correct: je kunt Google niet betalen om persoonlijke informatie vrij te geven. Maar het bedrijf geeft veel persoonlijke informatie vrij aan derden en speelt een cruciale rol in het RTB-systeem, ook wel bekend als het grootste en nog steeds voortdurende datalek in de geschiedenis. Het profiteert ook van dit openbaarmakingssysteem.
Vanuit praktisch oogpunt is het volkomen irrelevant dat deze openbaarmakingen geen verkoop zijn in strikte juridische zin. Wat betreft privacy zouden we allemaal beter af zijn als Google persoonlijke informatie zou verkopen in plaats van deze bij elke advertentie-uitwisseling door te geven aan honderden onverantwoordelijke derde partijen.
Placebo-knoppen
De meeste knoppen om de deur te sluiten in liften doen niets. Ze zijn een placebo die je een geruststellend gevoel van controle over de deur geeft.
De Incognitomodus van Chrome is een van de vele placeboknoppen van digitale privacy, en er zijn er nog veel meer. Sommige van deze knoppen liegen ronduit tegen gebruikers, terwijl andere - zoals de Incognitomodus - gebruik maken van dubbelzinnige communicatie. Hoe dan ook, deze placeboknoppen geven gebruikers een vals gevoel van veiligheid.
De locatie-instellingen van Google zijn een andere placeboknop. Het bedrijf heeft een geschiedenis van misleiding van gebruikers over hoe locatiegegevens worden verwerkt, wat heeft geleid tot talloze rechtszaken. Er gaat bijna geen dag voorbij zonder dat Google in een of andere Amerikaanse rechtbank een schikking van acht of negen cijfers treft over het traceren van locaties. Dit bedrog is gebaseerd op ingewikkelde, verwarrend geformuleerde privacycontroles die de gebruiker een gevoel van veiligheid geven, maar weinig of niets veranderen aan de manier waarop Google locatiegegevens verwerkt.
De reclamevrije abonnementen van Meta zijn ook een placeboknop, waar je voor betaalt!
Ongeacht de beweringen profileert Meta nog steeds betaalde gebruikers om hen beter te kunnen targeten met inhoud en wordt hiervoor betaald door inhoudsmakers die hun publiek proberen op te bouwen of uit te breiden. Technisch gezien is dit geen gerichte reclame omdat Meta inhoud aanbiedt, geen advertenties. Maar het lijkt erop en is net zo ingrijpend.
Laatste gedachten
Het is ook niet alleen Big Tech. Veel websites wereldwijd schrijven cookies ongeacht de keuze van de gebruiker, maar tonen toch een cookiebanner om de illusie van keuze te wekken.
Het wordt tijd dat we ons bewust worden van deze truc en privacyknoppen eisen die echt werken.
Dit soort dingen is de reden dat we zijn begonnen met het bouwen van privacy-vriendelijke producten zoals Simple Analtyics. Wij geloven in een onafhankelijk internet waar bezoekers eerlijk worden behandeld. Als dit je aanspreekt, kijk dan gerust eens naar wat we hier aan het bouwen zijn.